Het taboe op incest en hoe wij als samenleving kunnen leren van kinderen die dit meemaakten

Een citaat van Elie Wiesel, concentratiekampoverlevende en winnaar van de Nobelprijs voor de vrede 1986 over mens zijn / worden op deze wereld:

“Er is veel liefde en zorg nodig
om mensen tot mensen te maken,
en zo weinig om diezelfde mens
te vernederen, te vernietigen zelfs.
Een virus, een rukwind,
een auto, of een woord”.

Taboe onderzocht

In 2012 schreef ik mijn eindscriptie als kinder- en jeugdtherapeut over incest.
Het werd een zoektocht naar de behandelings- en begeleidingsbehoeften van kinderen en jeugdigen die te maken hebben (gehad) met incest. Via de veranderende samenleving en de veranderende normen, waarden en visie op het kind komt het taboe over incest aan de orde. Dat taboe blijkt in onze samenleving nog steeds te bestaan.

Taboe door de kinderen van toen de vrouwen en mannen van nu beschreven

Daardoor is het moeilijk gebleken om de huidige slachtoffers te laten vertellen wat hun behoeften zijn. Dankzij “de kinderen van toen” is er toch een beeld ontstaan van wat zij, toen zij kind waren in die situatie, nodig gehad hadden. Moedige, krachtige en prachtige vrouwen met schokkende en verschrikkelijke verhalen die hun leven met het incestverleden vorm weten te geven. In alles wat zij aanreiken en vertellen lees ik een opdracht voor onze samenleving. Onze samenleving waarin op dit moment nog steeds kinderen leven met de realiteit van een incestrelatie. Kinderen die moeilijk op te sporen en te begeleiden zijn door de mythen die in onze samenleving nog steeds spelen.

Taboe doorbreken

Het taboe kan volgens mij onder andere doorbroken worden door een verandering binnen het pedagogische klimaat. Doorbreken van het taboe is volgens mij mogelijk zodra het spreken over aanraking en seksualiteit met kinderen iets normaals en vanzelfsprekends is.

Taboe en de veranderende samenleving

In de veranderende samenleving waarin wij leven is er een andere visie op het gezin ontstaan. Kinderen leven steeds minder in een thuis waarin als volwassen opvoeders hun biologische ouders wonen. Steeds meer mensen vormen een gezin waarbij niet de bloedband bepalend is voor de samenstelling van het gezin. Het schrijven van deze scriptie heeft me bewust gemaakt van mogelijke consequenties daarvan voor kinderen.

Taboe en bloedband of geen bloedband

In het eerste hoofdstuk heb ik twee definities gegeven over incest. In de eerste definitie was de bloedband bepalend voor het onderscheid seksueel misbruik of incest. In de tweede definitie is de mate waarin het slachtoffer geschonden is in de thuissituatie en de macht-vertrouwensrelatie bepalend voor de term incest. Een kind is loyaal naar de biologische ouders maar ook naar het gezin, het systeem waarin het zich thuis voelt. Zodra een kind geschonden wordt in de thuissituatie heeft het kind geen veilige plek om hulp te vinden.

Volgens mij geven de slachtoffers die gehoord zijn door de Commissies Deetman en Samson dit feit aan als traumatiserend en bepalend voor de verdere loop van hun leven.

Taboe doorbreken een pleidooi

Daarom wil ik ervoor pleiten om in de huidige samenleving, de samenleving in 2015, de definitie te verruimen. Ik durf hier te stellen dat het kind tijdens het misbruik met van alles in het hoofd bezig kan zijn. Dat het zeker niet bezig zal zijn met welk bloed er door de eigen aderen en de aderen van de dader stroomt. Ik hoop hiermee een discussie over de verruiming van het begrip incest op gang te brengen en op gang te houden. Daarmee wordt het taboe doorbroken en komt de focus eindelijk te liggen op de kinderen die slachtoffer zijn van incest.

Taboe doorbreken en herstel van slachtoffers

Voor de kinderen die slachtoffer van incest zijn blijkt herstel mogelijk zodra ze geholpen worden om de regie over zichzelf (weer) terug te nemen. De kinder- en jeugdtherapeut kan hier volgens mij een unieke rol in vervullen. Ook volwassen slachtoffers met (hervonden) herinneringen wens ik dat zij de stappen van overleven naar Leven kunnen zetten. Dat zij in alle vrijheid (ook in financieel opzicht) de hulpverlener kunnen kiezen die bij hen past en dat zo lang of kort als nodig en door slachtoffer wenselijk is. Ik wenste met mijn scriptie en wens nu met mijn werk vanuit JeBesteBest en met deze blog, met al zijn onvolkomenheden en in zijn beperktheid, een bijdrage te leveren in het opsporen van incest en in een betere hulpverlening aan de slachtoffers.

(De foto op deze pagina is gemaakt door Rider on the Storm. Ik heb toestemming gekregen om deze foto bij dit artikel te plaatsen. Via de link op de foto vind je mijn contact gegevens. )
©2015 Lien Daams